Przejdź do treści

Pochodzenie wyrazu – łacina

Witamy w sekcji „Pochodzenie wyrazu: łacina” naszego Słownika Wyrazów Obcych, która jest swoistym hołdem dla wpływu, jaki ten starożytny język wywarł na polszczyznę. Łacina, będąca niegdyś lingua franca świata zachodniego, odegrała kluczową rolę w rozwoju języków europejskich, w tym również polskiego.

W tej sekcji słownika skupiamy się na słowach, które zawędrowały do naszego języka bezpośrednio z łaciny lub za jej pośrednictwem. Są to terminy, które od wieków stanowią podstawę w dziedzinach takich jak medycyna, prawo, nauki humanistyczne, a także w codziennym języku. Łacińskie korzenie wielu z tych słów odzwierciedlają głęboką historyczną i kulturową łączność Polski z dziedzictwem europejskim.

Zapoznawanie się z tymi słowami to nie tylko leksykalna podróż, ale także fascynująca eksploracja naszej językowej i kulturowej historii. Wiele z tych terminów nie tylko wzbogaca nasz język, ale także przypomina o uniwersalnych wartościach i ideach, które są wspólne dla kultury europejskiej.

Zachęcamy do odkrywania łacińskiego dziedzictwa w polskim słownictwie, które jest świadectwem długotrwałych związków naszego języka z bogatą tradycją antycznej łaciny.

UNCJA

    (łac. uncia – jedna dwunasta) 1. angielska jednostka masy: 1/16 funta – 28,35 g 2. staroż. rzymska jednostka masy –… Czytaj dalej »UNCJA

    ULTRASONOGRAF

      (łac. ultra – ponad, sonus – dźwięk, graphein – pisać) aparat służący do badania wewnętrznych organów ludzkiego ciała, wykorzystujący odbicie… Czytaj dalej »ULTRASONOGRAF

      ULTRARADYKALNY

        (łac. ultra – ponad, radicalis – zakorzeniony) skrajnie radykalny

        ULTRAMONTAIZM

          (łac. ultramontanus) 1. doktryna filozoficzno-religijna głosząca podporządkowanie Watykanowi działań Kościoła katolickiego w różnych krajach 2. pot. postawa prowatykańska

          ULTRAMARYNA

            (łac. ultramarinus – zamorski) 1. pigment stosowany m.in. do wyrobu farb, może mieć barwę: błękitną, fioletową, zieloną, żółtą lub czerwoną… Czytaj dalej »ULTRAMARYNA

            ULTRAFIOLET

              (łac. ultra – poza, viola – fiołek) fiz. rodzaj promieniowania słonecznego (promienie UV) o silnym działaniu biologicznym i chemicznym personal… Czytaj dalej »ULTRAFIOLET

              ULTIMATUM

                (łac.) 1. oficjalne pismo rządu jednego państwa do rządu innego państwa, zawierające określone żądania i stawiające konkretne warunki, których niedopełnienie… Czytaj dalej »ULTIMATUM

                TABULATOR

                  (łac. tabula – tablica) infor. klawisz klawiatury komputerowej, umożliwiający przejście do kolejnych kolumn tekstu oraz wykonanie wcięć w tekście

                  TABULA RASA

                    [czyt. tabula raza] (łac. czysta tablica) pojęcie wprowadzone przez J. Locka, określające stan umysłu człowieka w momencie narodzin; jest on… Czytaj dalej »TABULA RASA

                    TABERNAKULUM

                      (łac. tabernaculum – namiot) zamknięta szafka, umieszczana na ołtarzu w Kościele katolickim, przeznaczona do przechowywania hostii

                      SACRUM

                        [czyt. sakrum] (łac. rzecz święta) sfera świętości, boskości, wzniosłości

                        RADYKALNY

                          (łac. radicalis – zupełny) 1. gruntowny, zasadniczy 2. bezkompromisowy, stanowczy, skrajny

                          RADIOTERAPIA

                            (łac. radius – promień, therapeia – leczenie) med. leczenie chorób nowotworowych przy pomocy promieniowania

                            RADIOLOKACJA

                              (łac. radius – promień, locatio – umieszczenie) wykrywanie obecności oraz ustalanie położenia obiektów znajdujących się w przestrzeni

                              RADIOLOGIA

                                (łac. radius – promień, logos – nauka) nauka zajmująca się badaniem różnego typu promieniowaniem oraz jego wykorzystaniem w przemyśle i… Czytaj dalej »RADIOLOGIA

                                RADIOGRAM

                                  (łac. radius – promień, gr. gramma – litera) obraz przedmiotu uzyskany w wyniku prześwietlenia go promieniowaniem jonującym

                                  RADIOFONIA

                                    (łac. radius – promień, gr. phone – dźwięk) 1. system nadawania audycji radiowych 2. instytucja zajmująca się tą działalnością

                                    RADIOAKTYWNY

                                      (łac. radius – promień, activus – czynny) promieniotwórczy, wysyłający promieniowanie jądrowe

                                      RADIESTEZJA

                                        (łac. radius – promień, gr. aisthesis – wrażenie) wykrywanie źródeł wody lub minerałów przy pomocy wahadełka lub różdżki